España acelera su salto a la economía cuántica: del laboratorio al mercado con el impulso del CDTI Innovación
Las tecnoloxías *cuánticas convertéronse nun vector crave de competitividade, soberanía tecnolóxica e liderado en ciencia, e España avanza con paso firme para situarse neste ámbito emerxente. O C*DTI Innovación aprobou xa 27 proxectos *cuánticos desde 2019, cun orzamento mobilizado superior a 37 millóns de euros.&*nbsp;Esta aposta estratéxica busca consolidar un ecosistema científico e industrial español e europeo nesta nova fronteira tecnolóxica global*p>
La cuántica se despliega en tres grandes ramas, cada una con distintas aplicaciones y niveles de madurez. Los sensores cuánticos, que ya comienzan a comercializarse, permiten mediciones ultrasensibles con potenciales usos en, por ejemplo, salud, energía y agricultura. Las comunicaciones cuánticas evolucionan rápidamente, ofreciendo redes más seguras y sistemas de criptografía avanzada, aunque aún enfrentan desafíos técnicos de calado. Finalmente, la computación cuántica, quizá la más conocida a través de los medios de comunicación, sigue en fase temprana: los límites en ciencia e ingeniería aún son un reto muy importante, sin embargo, su potencial para procesar información a escalas inéditas podría revolucionar la manera de resolver problemas complejos en finanzas, química, logística, etcétera.
Los sectores nos que a *cuántica ten un impacto máis inmediato son variados e estratéxicos. En saúde*strong>, os sensores *cuánticos abren a porta a diagnósticos máis precisos e tratamentos innovadores, facilitando tamén ensaios clínicos máis eficientes. En enerxía,*strong> permiten optimizar o almacenamento e a distribución, contribuíndo a redes máis sustentables e *resilientes. En finanzas*strong>, a computación *cuántica podería optimizar carteiras, acelerar a análise de riscos e mellorar os modelos de prezos e seguros. El área da #defensa*strong> tamén se beneficiará de aplicacións duais, transformando a seguridade de infraestruturas críticas, a intelixencia militar e as comunicacións, o que obrigará tamén aos Estados a reformularse as súas estratexias ante un panorama tecnolóxico que evoluciona a gran velocidade.*p> Ademais, estas tecnoloxías poderían ser clave para afrontar algúns dos grandes desafíos globais que expón a Axenda 2030.*strong> Por ejemplo, en agricultura, avances *cuánticos poderían mellorar fertilizantes e optimizar colleitas, contribuíndo á seguridade alimentaria (*ODS2), así como reducindo emisións de carbono asociadas ao amoníaco (*ODS13). La combinación de *cuántica e intelixencia artificial promete cidades máis sustentables (*ODS11) e avances significativos en saúde (*ODS3), xa que os sensores *cuánticos poderían monitorar enfermidades cardiovasculares e *neurológicas, problemas sanitarios de primeira orde en sociedades *demográficamente envellecidas como as europeas. Ademais, a *cuántica poden mellorar o acceso a recursos básicos, como a auga, e aumentar a resiliencia fronte a desastres naturais mediante a observación da Terra e as predicións climáticas, contribuíndo desta maneira a reducir a pobreza (*ODS1) e protexer o medio ambiente (*ODS14 e 15).*p> El desenvolvemento destas tecnoloxías debe ir da man da sustentabilidade *strong>e a responsabilidade*strong>. Por iso a importancia de investigar e financiar solucións *cuánticas de baixo consumo enerxético, que utilicen materiais accesibles e eviten ciclos de expectativas esaxeradas. Promover cadeas de subministración sustentables e un investimento realista é esencial para que a *cuántica non quede atrapada no bombo mediático, senón que se traduza en aplicacións tanxibles e duradeiras.&*nbsp;*p> Ao mesmo tempo, a *cuántica está chamada a integrarse con outras tecnoloxías, creando un ecosistema *híbrido*strong> onde convivan a computación clásica, a *IA e a conectividade *6G.*strong> Esta converxencia permitirá aproveitar o mellor de cada unha delas: a *cuántica podería acelerar procesos e optimizará a transmisión de datos, mentres que as capacidades clásicas seguirán sendo esenciais para a implementación e escalabilidade das tecnoloxías *cuánticas.*p> La aposta *cuántica desde o C*DTI Innovación &*nbsp;*strong>*h4> El desenvolvemento das tecnoloxías *cuánticas en España susténtase nunha estratexia pública decidida. Desde 2019, o C*DTI Innovación aprobou 27 proxectos*strong> vinculados ao ámbito das tecnoloxías *cuánticas, cun orzamento mobilizado superior a 37 millóns de euros*strong>, dos cales algo máis do 70% corresponde a achegas do C*DTI. En resumen, o investimento público é un motor desta nova fronteira tecnolóxica.*p> El ritmo de crecemento é especialmente notable: máis da metade dos proxectos aprobáronse só en 2024, o que confirma unha aceleración exponencial do compromiso do C*DTI co ecosistema español de tecnoloxías *cuánticas. En canto á orixe do financiamento, 15 proxectos están cofinanciados a través do Mecanismo de Recuperación e Resiliencia *strong>(*MRR), cunha mobilización superior aos 30 millóns de euros; outros 9 apóianse con fondos propios do C*DTI, ao redor de 4,5 millóns; e 3 contan con cofinanciamento do Fondo Europeo de Desenvolvemento Rexional*strong> (FEDER), con preto de 2,5 millóns mobilizados adicionais. En conxunto, estas cifras reflicten unha estratexia de financiamento combinado que impulsa de forma decidida ao tecido empresarial innovador.&*nbsp;*p> La tipoloxía dos instrumentos*strong> reflicte tamén a diversidade do ecosistema que está a emerxer: 10 axudas *NEOTEC —centradas en *startups—, oito Ayudas Parcialmente Reembolsables, cinco proxectos do Programa Misiones Empresas, dúas do Plan Tecnolóxico Espacial para PEMES, unha subvención no marco de Ecosistemas de Innovación e un proxecto de I+D: Audiovisual e do Videoxogo.&*nbsp;*p> Por áreas tecnolóxicas, a maior concentración dáse no ámbito de as Tecnoloxías da Información e a Comunicación (TIC), con 22 proxectos*strong>. Séguenlles sectores como o aeroespacial, a seguridade e defensa, a industria e a enerxía. Territorialmente, a distribución tamén ofrece unha radiografía interesante: o País Vasco*strong> lidera con 8 proxectos, seguido da Comunidade de Madrid *strong>(7), Cataluña *strong>(5) *strong>e a Comunidade Valenciana *strong>(3). Con menor presenza, Galicia (2), Canarias (1) e Estremadura (1) completan o mapa. Esta repartición reflicte como o impulso *cuántico está a se articular non só desde polos consolidados de innovación, senón que tamén ao longo das distintas Comunidades Autónomas, que comezan a situarse no ecosistema.*p> Entre os proxectos máis relevantes neste ámbito xestionados polo C*DTI Innovación destaca a Compra Pública Precomercial aplicada ao desenvolvemento de tecnoloxías *cuánticas de comunicacións seguras*strong>, cunha licitación de 125 millóns de euros*strong>. Esta iniciativa, enmarcada no PERTE Aeroespacial, constitúe un dos proxectos estratéxicos de maior envergadura, respondendo á necesidade de reforzar a soberanía dixital e a seguridade económica española e europea fronte ás novas ameazas de ciberseguridade. El proxecto consiste no desenvolvemento e validación de dúas cargas de pago *satelitales para ser, nun futuro, embarcadas en senllas misións: unha de órbita *GEO e outra de órbita LEO, para a provisión de servizos de distribución *cuántica de claves (*QKD) desde o espazo.&*nbsp;*p> El caso da carga de pago *GEO pode considerarse disruptivo a escala mundial, sendo a primeira da súa clase. O seu potencial abarca a mellora da seguridade para sectores críticos como a #defensa, o financeiro, a saúde ou as infraestruturas críticas, abrindo a porta a un segmento espacial que apoiaría unha infraestrutura *cuántica nacional, baseada en redes terrestres de fibra que conecten institucións e infraestruturas públicas ou centros de investigación, e que á súa vez sería potencialmente integrable na infraestrutura transeuropea despregada polo programa EuroQCI da UE. Ademais, estas compras públicas teñen un efecto *capacitador para a industria*strong>, o que redunda na autonomía e soberanía nacional en tecnoloxías críticas e estratéxicas.*p>A esta línea se suman, a través de la SICC Innvierte del CDTI Innovación, las coinversiones en empresas de este ámbito y la creciente participación en vehículos de capital riesgo que apoyan este sector. En los últimos años, se ha intensificado su participación en startups y scaleups deep tech, centradas en computación cuántica, supercomputación, fotónica integrada, sensórica avanzada o microchips de nueva generación. El programa de coinversión se extiende, además, a áreas adyacentes como la biotecnología, la IA avanzada o la movilidad sostenible, configurando un ecosistema de tecnologías convergentes donde la cuántica actúa como una fuerza transversal.
En conxunto, o compromiso do C*DTI coa *cuántica reflicte unha visión de país: converter coñecemento en innovación e construír as capacidades tecnolóxicas que definirán a competitividade española no século *XXI.*strong> La combinación de apoio financeiro, capital risco, compra pública de innovación e visión dual sitúa a España como un actor con ambición e coherencia estratéxica dentro do emerxente mapa global da economía *cuántica.*p> Cinco proxectos á vangarda&*nbsp;*strong>*h4> Algoritmos *cuánticos para datos espaciais do futuro*strong>*li> *ul> La computación *cuántica adoita asociarse a escenarios teóricos, pero Multiverse, desde País Vasco*strong>, quere aplicala á observación da Terra. O seu proxecto *ADFM-*EOM, desenvolvido xunto a *Satlantis e Tecnobit, utiliza *tensor networks*em> e técnicas de compresión *cuántica para optimizar a transmisión e procesado de datos espaciais, onde cada segundo e cada *megabyte contan. “Esta iniciativa podería situar a España nunha posición destacada na aplicación de tecnoloxías *cuánticas e *IA eficiente, aliñándose coa axenda europea de soberanía tecnolóxica, explican desde a empresa.*p> Beneficios tanxibles:*strong> La redución do volume de datos diminúe o consumo enerxético das misións e axiliza a resposta ante incendios, verteduras ou fenómenos climáticos extremos. “Fortalece a cadea de valor nacional no sector aeroespacial, xera emprego cualificado e abre oportunidades de transferencia cara a defensa, enerxía e telecomunicacións”, destacan.*p> Por #que importa:*strong> Mejorar a xestión de datos espaciais permitiría reaccionar máis rápido ante emerxencias ambientais, optimizar recursos e avanzar cara a unha industria espacial máis verde e competitiva.*p> *Fotónica *cuántica ao servizo das industrias estratéxicas*strong>*li> *ul> La *fotónica integrada e a computación *cuántica son clave para transformar industrias estratéxicas. El proxecto de Tecnobit – Grupo *Oesía, en Madrid*strong>, en consorcio con *Zepren *Solutions, *VLC *Photonics e Multiverse Computing, aplica simulación *cuántica, comunicacións seguras e *fotónica avanzada para optimizar procesos en enerxía, saúde, defensa e manufactura de alta tecnoloxía. “Busca situar a España na vangarda do ecosistema europeo de *deep *tech*em> e contribúe aos obxectivos do PERCHE Chip e do *Quantum *Flagship”, subliñan responsables da empresa.*p> Beneficios tanxibles: *strong>“Optimiza cadeas de produción, mellora a eficiencia enerxética, reforza a seguridade de comunicacións críticas e potencia a investigación en materiais e fármacos personalizados. Xera emprego cualificado e fomenta a transferencia de coñecemento entre empresas, universidades e centros de investigación”, enumeran desde Tecnobit.*p> Por #que importa: *strong>Aplicar tecnoloxías *cuánticas e *fotónicas permite reducir custos enerxéticos, aumentar a competitividade e consolidar a autonomía tecnolóxica en sectores estratéxicos.*p> Seguridade fronte a ameazas *cuánticas*strong>*li> *ul> La computación *cuántica xera riscos para sistemas críticos e LuxQuanta, en Cataluña*strong>, “quere situar a España á vangarda da criptografía *cuántica”, indican desde a compañía. La empresa busca protexer as comunicacións críticas en tempo real, integrándose en racks de centros de datos e asegurando que sectores estratéxicos como finanzas, enerxía e defensa conten con protección de última xeración.*p> Beneficios tanxibles: *strong>Protexe ligazóns de fibra óptica en operación, garantindo a confidencialidade de datos e mitigando riscos de roubar agora, descifrar despois. A medio prazo, permitiría despregar redes de comunicación *cuántica a gran escala, conectando centros de datos, administracións públicas e centros de investigación nunha infraestrutura dixital *inviolable, reforzando a confianza dixital e a competitividade industrial.*p> Por #que importa:*strong> “Protexer hoxe as comunicacións fronte a ameazas *cuánticas asegura a integridade de sectores críticos, atrae investimento e consolida a soberanía tecnolóxica española”, afirma LuxQuanta.*p> Internet con blindaxe *poscuántico*strong>*li> *ul> La transición *poscuántica expón un desafío crítico: como manter protexida a información cando os computadores *cuánticos poidan romper os sistemas actuais. Internxt Universal Technologies, na Comunidade Valenciana*strong>, desenvolve algoritmos de cifrado resistentes á computación *cuántica, integrados con *IA para mellorar a detección de ameazas.*p> Beneficios tanxibles:*strong> “Reforza a soberanía dixital europea e alíñase coas prioridades do Goberno español en resiliencia dixital”, subliñan responsables da empresa. La colaboración con *INCIBE, *hub *em>global da *OTAN para *startups de ciberseguridade, fortalece a innovación. A curto prazo, servizos como Internxt Meet, *Mail e *VPN ofrecerían cifrado *zero-*knowledge *em>e *poscuántico, democratizando o acceso a ferramentas seguras e reducindo a dependencia de grandes plataformas. A medio prazo, permitirían operar con maior resiliencia ante futuras ameazas *cuánticas, xerando emprego cualificado e promovendo prácticas tecnolóxicas responsables.*p>Por qué importa: “Garantizar cifrado poscuántico protege datos personales y estratégicos, fortalece la autonomía digital europea y asegura que la privacidad siga siendo un derecho en la era cuántica”, argumentan.
Sensores e comunicacións *cuánticas para un país máis seguro*strong>*li> *ul> El proxecto Quórum, de Gradiant en Galicia,*strong> busca consolidar o ecosistema *cuántico español mediante a colaboración entre centros de investigación, universidades e empresas, desenvolvendo comunicacións *cuánticas seguras e sistemas de *sensorización avanzada. “Isto garante que España non só adopte estas tecnoloxías, senón que participe activamente na súa industrialización e transferencia industrial”, especifica a empresa*p> Beneficios tanxibles:*strong> En comunicacións, a distribución *cuántica de claves (*QKD nos seus iniciais en inglés) asegura a confidencialidade mediante leis físicas, imposible de vulnerar mesmo por computadores *cuánticos, protexendo defensa, administracións públicas e infraestruturas críticas. En *sensorización, Gradiant “desenvolve sistemas capaces de detectar variacións mínimas en gravidade, aceleración, temperatura ou campos electromagnéticos, con aplicacións que van desde detección temperá de tumores ata radares de alta precisión e navegación sen GPS”, explican.*p> Por #que importa:*strong> Sensores e comunicacións *cuánticas seguras protexen información crítica, permiten liderar a innovación en sectores estratéxicos e xeran beneficios para a sociedade, a economía e a seguridade do país.*p> Mapa global de investimentos, patentes e talento&*nbsp;*strong>*h4> El avance das tecnoloxías *cuánticas tradúcese en cifras que reflicten o seu enorme potencial. De face a 2035, estímase que a computación *cuántica podería mover entre 28.000 e 72.000 millóns de dólares; a comunicación *cuántica, entre 11.000 e 15.000 millóns; e os sensores *cuánticos, entre 7.000 e 10.000 millóns, alcanzando un valor total próximo aos 97.000 millóns. La proxección a máis longo prazo é aínda máis ambiciosa: o mercado global *strong>da *cuántica podería situarse en torno aos 198.000 millóns de dólares (uns 171.000 millóns de euros) *strong>para 2040*strong>, segundo o informe Quantum Technology Monitor 2025 da consultora McKinsey.*p> Hasta agora, o conxunto do ecosistema *cuántico recibiu máis de 40.000 millóns de dólares en financiamento público*strong>, segundo o Foro Económico Mundial. Chinesa lidera este *ranking cuns 15.000 millóns de dólares, seguida pola Unión Europea e os seus Estados membros, que suman case 11.000 millóns —con Alemaña e Francia á cabeza—, e por Estados Unidos, que roza os 4.000 millóns. Estas cifras evidencian que a aposta pola *cuántica ten un marcado carácter *geoestratégico. Las investimentos públicos non só buscan retornos económicos*strong>, senón tamén reforzar o liderado científico, a seguridade nacional e a formación de talento altamente especializado. Ao tratarse dun ámbito de alto risco e alta recompensa*em>, os gobernos asumen un papel fundamental impulsando proxectos que poden transformar sectores enteiros.*p>Por su parte, Estados Unidos encabeza la inversión privada, concentrando el grueso del capital en grandes corporaciones tecnológicas. En Europa, el foco está más disperso y orientado a startups, pero solo logran capturar un 5% de la financiación privada frente al 50% en EE. UU., según un informe del Real Instituto El Cano y Tecnalia. A escala global, más del 90% de la inversión privada en empresas emergentes del sector cuántico se concentran en cuatro regiones: Estados Unidos, Reino Unido, Canadá y la Unión Europea.
A lo largo de la cadena de valor, el capital se dirige principalmente al hardware, el software y los servicios. En 2024, la mayoría de startups se han especializado en el desarrollo de equipos, componentes y software de aplicación. Gigantes tecnológicos como AWS, Google, IBM o Microsoft dominan el segmento del hardware, intensivo en capital, aunque las previsiones, según McKinsey, apuntan a que en la próxima década el valor del mercado se desplazará hacia el software y los servicios, donde el riesgo financiero es menor y el escalado más viable. Este equilibrio entre innovación disruptiva y gestión de riesgos abre espacio para que actores emergentes puedan consolidarse junto a las grandes tecnológicas.
El ecosistema *cuántico global está formado por unha rede diversa que inclúe universidades, centros de investigación, axencias gobernamentais, compañías de hardware e software, *startups e entidades provedoras de materiais ou compoñentes. A vantaxe competitiva*strong> entre países mídese tamén pola súa capacidade investigadora e o seu liderado en publicacións científicas e patentes. Según Nature Index, entre as 10 principais institucións de investigación *cuántica*strong> atópanse catro chinesas, tres estadounidenses, unha francesa, unha alemá e unha suíza, reflectindo un liderado compartido entre Asia, América e Europa.*p> No terreo científico, Estados Unidos lidera en calidade e impacto das súas publicacións*strong>, mentres que Chinesa domina *papers *em>científicos en comunicación *cuántica e os estadounidenses manteñen a dianteira en computación. Europa conserva un papel relevante en ambas as áreas, cun alto nivel de calidade nas publicacións, de acordo con o 2025 Quantum Index do *MIT.*p>El número de familias de patentes en tecnologías cuánticas ha crecido de forma sostenida en los últimos años, alcanzando cerca de 30.000 registros entre 2017 y 2024 (59% en computación, 27% en distribución de claves cuánticas, 10% en sensórica y 4% en criptografía postcuántica), según un informe de la Comisión Europea. China se sitúa a la cabeza, seguida de Estados Unidos y Japón. La UE ocupa la cuarta posición, aunque con un crecimiento estable. Un rasgo distintivo del entorno europeo es su mayor tasa de copatentación, reflejo de una mayor orientación hacia la colaboración internacional, destaca este estudio de la Comisión.
Con todo, este auxe convive con desafíos estruturais *strong>que ameazan a consolidación do sector. A escaseza de talento especializado pode intensificar a competencia entre gobernos, universidades e empresas, limitando a capacidade de innovación sostida. Las cadeas de subministración de materiais e compoñentes críticos seguen sendo vulnerables e obxecto de tensións xeopolíticas.*strong> A iso súmase a complexidade da cooperación internacional, condicionada por factores de seguridade, privacidade e o carácter dual destas tecnoloxías. De feito, algúns países xa aplican medidas proteccionistas e restricións á exportación de equipos estratéxicos, evidenciando a tensión constante entre colaboración científica *versus protección de intereses nacionais.*p> A revolución *cuántica tamén expón retos en ciberseguridade e protección de datos*strong>. Os futuros ordenadores *cuánticos poderían executar algoritmos capaces de crebar os actuais sistemas de encriptación, o que fai urxente avanzar cara á criptografía *poscuántica*strong> e integrar estas solucións nas infraestruturas existentes. Os Estados deben asegurar un acceso seguro e sustentable a plataformas e compoñentes esenciais, equilibrando a soberanía tecnolóxica coa participación nun mercado global aberto e competitivo.*p> A pesar de as dificultades, o potencial transformador é enorme*strong>. Estas tecnoloxías poden acelerar a transición enerxética, mellorar a seguridade alimentaria, optimizar redes de transporte e comunicación ou impulsar o medicamento de precisión e preventiva. No ámbito da criptografía, a adopción temperá de solucións *poscuánticas será crucial para protexer a información sensible ante posibles ameazas futuras.*p> A formación de talento *strong>é un dos alicerces esenciais. A demanda de perfís esténdese desde enxeñeiros e expertos en computación de alto rendemento ata profesionais de sectores como as finanzas, a loxística ou as ciencias da vida, onde se prevé unha rápida adopción destas tecnoloxías. Universidades e empresas están a ampliar a súa oferta formativa e de investigación para xerar unha forza laboral diversa, cualificada e preparada para os desafíos técnicos e estratéxicos da era *cuántica. Desenvolver unha canteira sólida requirirá visión a longo prazo, cooperación internacional e estándares compartidos que impulsen unha comunidade científica global.*p> En definitiva, o ecosistema *cuántico global avanza cara a unha rede interconectada e plural*strong>, onde a cooperación público-privada, a coordinación entre países e os investimentos estratéxicos serán determinantes para aproveitar todo o seu potencial, xerar emprego de alto valor e transformar sectores crave.*p> &*nbsp;*p> Europa e España na carreira *cuántica*strong>*h4> A Unión europea situouse como un dos líderes mundiais en tecnoloxías *cuánticas grazas a un conxunto de iniciativas estratéxicas.*strong> Entre as máis relevantes destacan o Quantum Technologies Flagship,*strong> lanzado en 2017 cunha dotación inicial de 1.000 millóns de euros ata 2027, o Consorcio Europeo da Industria C*uántica, *strong>a Plataforma de Tecnoloxías Estratéxicas para Europa*strong> (*STEP) e a proposta dunha futura Lei C*uántica Europea*strong>, orientada a consolidar un ecosistema industrial e científico europeo. Durante a Presidencia española do Consello da UE no segundo semestre de 2023, España impulsou a Declaración Europea sobre Tecnologías Cuánticas, priorizando a coordinación entre Estados membros para o desenvolvemento e despregamento das tecnoloxías *cuánticas.&*nbsp;*p> Entre as principais iniciativas impulsadas a escala europea destacan a Infraestrutura Europea de Comunicación C*uántica (*EuroQCI*strong>), concibida para garantir a protección dos datos sensibles e das infraestruturas críticas mediante a incorporación de tecnoloxías *cuánticas nas redes de comunicación actuais, e a Empresa Común Europea de Computación de Alto Rendemento (*EuroHPC *JU*strong>), que ten como finalidade desenvolver un ecosistema europeo de *supercomputación seguro, integrado e de vangarda. Neste contexto, unha das computadoras *cuánticas europeas, o MareNostrum*strong>,*em> está instalada no Centro Nacional de *Supercomputación de Barcelona, reforzando o papel de España nesta infraestrutura paneuropea. A estas iniciativas engádense programas de apoio financeiro como *STEP, a *European *Tech C*hampions *Initiative (*ETCI) e o *EIC *Accelerator, todos eles orientados a impulsar a industrialización da *cuántica e a consolidar a autonomía estratéxica e a competitividade internacional de Europa.*p> Actualmente, máis de 440 empresas operan no ámbito *cuántico a escala global, das cales o 32% atópanse na UE. Ademais, o 60% das empresas europeas creáronse despois de 2018, o que reflicte un ecosistema novo*strong>, segundo a Comisión Europea. &*nbsp;Las compañías europeas tenden a ser máis pequenas*strong> en comparación coas súas homólogas en Chinesa e Estados Unidos, e a maioría dos investimentos privados proveñen de capital risco doméstico en fases avanzadas, centradas en escalar negocios existentes con dimensión transfronteiriza.*p> De face a 2040, prevese que a industria *cuántica europea sexa capaz de crear varios miles de postos de traballo *strong>altamente especializados. A continente parte dunha base formativa robusta: cada ano se *gradúan máis de 110.000 estudantes*strong> en áreas como física, tecnoloxías da información, enxeñaría e campos relacionados, e existen máis de 40 másteres*strong> centrados especificamente en tecnoloxías *cuánticas, segundo Axenda Estratéxica de Investigación e Industria 2030 do *Quantum *Flagship.*p> A pesar de iso, esta capacidade formativa aínda non basta para atender as necesidades do tecido empresarial e do ecosistema emerxente de *startups. A industria reclama perfís con competencias moi concretas*strong> —desde enxeñaría de software *cuántico ata integración de sistemas ou computación *cuántica aplicada— e profesionais capaces de trasladar o coñecemento *cuántico a ámbitos como a saúde, a farmacia, as finanzas, a loxística ou a ciberseguridade.*p> O informe subliña esta brecha, aínda que outros estudos apuntan que a proliferación de másteres *cuánticos en todo o mundo, así como a súa inclusión nas estratexias nacionais de investigación de numerosos países, podería converter estes programas de mestría*strong> —cada vez máis interdisciplinares— nunha vía efectiva de acceso á industria *cuántica.*p> España está a levantar o seu propio ecosistema *cuántico, articulado en torno á Estratexia Española de Tecnologías Cuánticas 2025-2030*strong>, que mobiliza 808 millóns de euros*strong> procedentes do Plan de Recuperación, Transformación e Resiliencia e dos fondos FEDER. A previsión é que, ao incorporar achegas europeas e capital privado, esta cifra poida superar os 1.500 millóns de euros.*p>A este marco estratégico se suman distintas iniciativas públicas ya en marcha. Una de las más destacadas es Quantum Spain, considerado el primer entorno nacional orientado a la computación cuántica. El proyecto dispone actualmente de 22 millones de euros financiados por el Plan de Recuperación y aspira a alcanzar los 60 millones con su participación en programas europeos.
También forma parte deste impulso o Plan Complementario de Comunicación C*uántica*strong>, un programa que ha mobilizado máis de 75 millóns *strong>e que foi desenvolvido de maneira conxunta entre o Ministerio de Ciencia, Innovación e Universidades e varias comunidades autónomas —Castela e León, Cataluña, Comunidade de Madrid, Comunidade Valenciana, Galicia e País Vasco—, que combina gobernación compartida e cofinanciamento.*p> Así mesmo, o PERTE Aeroespacial*strong> incorpora as tecnoloxías *cuánticas entre os ámbitos crave para reforzar a competitividade do sector, consolidando así a aposta do país por situarse nesta nova fronteira tecnolóxica.*p> As comunidades autónomas*strong> están a ampliar e consolidando a estratexia nacional ao impulsar os seus propios polos de innovación*strong> *cuántica. Cataluña avanza coA *Vall da *Quàntica e o *hub*em> QuantumCAT; Euskadi puxo en marcha a iniciativa Basque Quantum (*BasQ); Galicia desenvolve o computador *cuántico *Qmio; e a Comunidade de Madrid está a despregar a infraestrutura *MadQCI. Á súa vez, Estremadura contribúe a través do centro C*OMPUTAEX, mentres Andalucía promove o seu ecosistema *cuántico co proxecto Hércules. Outras rexións, como Aragón, Navarra e A Rioxa, tamén están a traballar para dotarse de capacidades *cuánticas propias e situarse neste ámbito tecnolóxico emerxente.*p> Tanto España como o conxunto de Europa continúan afrontando desafíos de calado *strong>no ámbito *cuántico: a infraestrutura dispoñible aínda é limitada, persiste a dependencia de determinados materiais estratéxicos, o ecosistema segue disperso, o financiamento privado de alto volume é escasa e a competencia internacional por expertos altamente especializados é cada vez máis intensa.*p> Aun así, ábrense espazos de oportunidade*strong> en áreas como a *fotónica, as comunicacións *cuánticas, a *sensórica e *metrología avanzada, así como no desenvolvemento de software *cuántico e na integración destas tecnoloxías coa intelixencia artificial.*p> Segundo marca a Estratexia Española de Tecnoloxías C*uánticas, as prioridades nacionais*strong> pasan por fortalecer a investigación e a innovación, mellorar os mecanismos de transferencia cara ao tecido produtivo, activar un mercado *cuántico propio, promover a creación de *startups, garantir a seguridade nun escenario *poscuántico e consolidar un ecosistema cohesionado que estea en sintonía coas liñas de acción europeas.*p> O avance deste proxecto dependerá dunha combinación equilibrada de impulso público, capital privado e talento especializado, factores indispensables para que España teña un papel relevante na carreira europea polo liderado *cuántico.*p> &*nbsp;*p> Cara a unha economía *cuántica*strong>*h4> O investimento en tecnoloxías *cuánticas representa unha aposta de país, capaz de converter coñecemento en innovación e xerar un retorno social tanxible. Neste sentido, o C*DTI Innovación reforza o seu compromiso coa innovación disruptiva, entendida como aquela que transforma mercados, crea vantaxes competitivas e contribúe ao desenvolvemento de capacidades tecnolóxicas diferenciais. Desde a perspectiva nacional, os ámbitos prioritarios inclúen tecnoloxías *deep *tech*em>*strong> e sectores de alto potencial transformador como biotecnoloxía, a *IA, robótica, industria 5.0, computación *cuántica e enerxía de fusión nuclear.*p> A percepción pública sobre a *cuántica tamén xoga un papel esencial no desenvolvemento desta aposta estratéxica. A primeira enquisa europea sobre actitudes cara á ciencia e tecnoloxía *cuánticas*strong>, realizada en abril de 2025 por *YouGov en Francia e Alemaña, revela un crecente entusiasmo. O 78% dos adultos enquisados coñecen a tecnoloxía *cuántica e máis da metade considera que pode contribuír a resolver retos sociais como a saúde (53%), a enerxía (47%), a ciberseguridade (44%) e o cambio climático (41%). Ademais, o 47% cre que terá un impacto positivo no seu país nos próximos cinco anos, mentres só un 4% prevé efectos negativos. Con todo, só un terzo dos enquisados afirma comprender ben a *cuántica, o que subliña a necesidade de reforzar a alfabetización tecnolóxica e*strong> comunicar con claridade a relevancia destas tecnoloxías.*p> Estas tecnoloxías expoñen importantes oportunidades de contribución á Axenda 2030, iso si, sempre que se aborden tamén os riscos asociados á desigualdade. A crecente brecha *cuántica global*strong> podería ampliar as disparidades entre países desenvolvidos e emerxentes, entre zonas urbanas e rurais, así como profundar a falta de representación de mulleres e minorías no sector. Por iso, é imprescindible fomentar unha *cuántica inclusiva, centrada nas persoas e guiada por unhas políticas e unha gobernación *anticipativa que garantan equidade, diversidade e acceso responsable.&*nbsp;*p> As tecnoloxías *cuánticas están a dar lugar á economía *cuántica*strong>, un ecosistema industrial e económico emerxente que impactará múltiples sectores críticos. A computación, as comunicacións, a *sensórica e os materiais *cuánticos poden xerar novos modelos de negocio, solucións máis sustentables e respostas a problemas ata agora *irresolubles. Algunhas destas tecnoloxías están a se despregar, outras avanzan a gran velocidade, sentando as bases da era *cuántica, que transformará a forma en que se aborda a industria, a investigación e a xestión de recursos.*p> O desenvolvemento dunha economía *cuántica próspera non pode sosterse de maneira illada: require colaboración internacional,*strong> acordos comerciais específicos e un fluxo coordinado de #capital, coñecemento e talento entre países. A acción estratéxica conxunta permite *maximizar o impacto económico, social e científico destas tecnoloxías, á vez que garante que os beneficios se distribúan de maneira equitativa e respéctese a seguridade, a privacidade e a ética.*p> Neste contexto, a estratexia do C*DTI Innovación alíñase co Plan Estratéxico 2024-2027,*strong> reforzando o apoio á innovación de alto impacto, o financiamento de proxectos *deep *tech *em>e a creación de ecosistemas sustentables, inclusivos e competitivos. A combinación de investimento público, capital privado e talento especializado constitúe a base para que España participe activamente na carreira *cuántica global, xerando emprego cualificado, fortalecendo a soberanía tecnolóxica e contribuíndo ao desenvolvemento sustentable da sociedade.*p> &*nbsp;*p> Bibliografía e fontes*strong>*h4>Agenda Estratégica de Investigación e Industria 2030 del Quantum Flagship. (2025). Qt.eu.
https://*qt.eu/media/pdf/*Quantum_*Europe_*Strategy_*July_2025.pdf*p>
Arizaga, Í., Gil, *G., *Ayerbe, A., Arnal, *J., &*amp; Jorge Ricart, *R. (2025). Tecnoloxías *cuánticas: como apostar e acertar desde España e a UE. Real Instituto O Cano e *Tecnalia.
https://media.*realinstitutoelcano.org/*wp-*content/*uploads/2025/04/*policy-*paper-*tecnologias-*cuanticas-como-apostar-e-acertar-desde-*espana-e-a-*ue.pdf*p>
*BID. (2019). Tecnoloxías *cuánticas: Unha oportunidade transversal e interdisciplinar para a transformación dixital e o impacto social.
https://*publications.*iadb.org/é/*tecnologias-*cuanticas-unha-oportunidade-transversal-e-interdisciplinar-para-a-*transformacion-dixital*p>
*BID. (2025). Reporte de tecnoloxía: Computación *cuántica.
https://*publications.*iadb.org/é/reporte-de-*tecnologia-*computacion-*cuantica*p>
BCG, Candelon, F., Bobier, J.-F., Courtaux, M., & Nahas, G. (2022). Can Europe Catch up with the US (and China) in Quantum Computing?
https://web-*assets.*bcg.*com/36/*c4/*1a807b3648d5a9eac68105641bfd/can-*europe-*catch-*up-*with-*the-*us-*and-chinesa-*in-*quantum-*computing.pdf*p>
C*DTI. (2024). Plan Estratéxico 2024–2027.
https://www.cdti.es/sites/default/files/2024-12/plan_*estrategico_2024-2027.pdf*p>
C*DTI. (2025). Axudas *Neotec 2025.
https://www.cdti.es/ayudas/ayudas-*neotec-2025*p>
C*DTI. (2025). Ayudas Parcialmente Reembolsables.
https://www.cdti.es/aprs-2*p>
C*DTI. (2025). Programa Misiones Empresas.
https://www.cdti.es/ayudas/misiones-ciencia-e-*innovacion-2025*p>
C*DTI. (2025). Plan Tecnolóxico Espacial para PEMES.
https://www.cdti.es/ayudas/programa-*tecnologico-espacial-*pte*p>
C*DTI. (2025). Ecosistemas de Innovación.
https://www.cdti.es/ayudas/ecosistemas-de-*innovacion*p>
C*DTI. (2025). Proxecto de I+D: Audiovisual e do Videoxogo.
https://www.cdti.es/ayudas/proyectos-de-ide-audiovisual-e-videoxogos*p>
C*DTI. (2025). Compra Pública *Precomercial.
https://www.cdti.es/qkd-iniciativa*p>
C*DTI. (2025). Departamento de Programas Tecnolóxicos Multilaterais e Duais.
https://www.cdti.es/ayudas/programas-duais*p>
Ciencia.gob.es. (2025). Plan Complementario de Comunicación C*uántica.
https://www.ciencia.gob.es/noticias/2025/noviembre/clausura-plan-complementario-*comunicacion-*cuantica.html*p>
Ciencia.gob.es. (2025). PERTE Aeroespacial.
https://www.ciencia.gob.es/estrategias-e-Plans/PER*TEAeroespacial.html*p>
Comunicación da Comisión ao Parlamento Europeo e ao Consello. (2025). Quantum Europe Strategy: Quantum Europe *in a Changing World.
https://*eur-*lex.*europa.eu/legal-*content/EN/*TXT/PDF/?*uri=C*ELEX:*52025DC0363*p>
Declaración Europea sobre Tecnoloxías C*uánticas. Comisión Europea.
https://dixital-*strategy.*ec.*europa.eu/é/*library/*european-*declaration-*quantum-*technologies*p>
*EIC *Accelerator. European Innovation Council.
https://*eic.*ec.*europa.eu/*eic-*funding-*opportunities/*eic-*accelerator_en*p>
Embracing the Quantum Economy: A Pathway for Business Leaders. (2024). Insight Report. World Economic Forum.
https://rep*orts.*weforum.org/*docs/*WEF_*Embracing_*the_*Quantum_*Economy_2024.pdf*p>
European Commission. (2025). EU role in the global quantum race, Science for policy brief.
https://*publications.*jrc.*ec.*europa.eu/rep*ository/*handle/*JRC142902*p>
European Quantum Industry Consortium.&*nbsp;
https://www.euroquic.org/*p>
*EuroHPC *JU.&*nbsp;
https://www.eurohpc-ju.europa.eu/index_en*p>
*EuroQCI. Comisión Europea.
https://dixital-*strategy.*ec.*europa.eu/é/*policies/*european-*quantum-*communication-*infrastructure-*euroqci*p>
*European *Tech C*hampions *Initiative (*ETCI)
https://www.eif.org/etci/about-*etci/*index.*htm*p>
Erixon, F., Dugo, A., Pandya, D., & du Roy, O. (2025). Benchmarking quantum technology performance: Governments, industry, academia and their role in shaping our technological future (Policy Brief No. 06/2025). ECIPE.
https://*ecipe.org/*publications/#benchmarking-*quantum-*technology-*performance/*p>
Gunashekar, S., & Chis, T. (2025). Navigating skills and talent development for quantum technology: Current insights and future horizons. RAND.
https://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/research_reports/rra3800/rra3889-1/*RAND_*RRA3889-1.pdf*p>
Goberno de España. (2025). A estratexia de Tecnoloxías *cuánticas de España, 2025.
https://dixital.gob.es/*content/*dam/portal-*mtdfp/*carruselhome/Estratexia%*20Tecnologias%*20Cuanticas.pdf*p>
Lei C*uántica Europea.&*nbsp;
https://www.european-quantum-act.com/*p>
*MIT. (2025). 2025 Quantum Index Report.
https://*qir.*mit.*edu/*wp-*content/*uploads/2025/06/*MIT-*QIR-2025.pdf*p>
Nature. (2025, 10 julio). The world’s top 10 institutions for quantum physics. Nature Index.
https://www.nature.com/nature-*index/*news/ten-*best-*countries-*for-*quantum-*physics-*research*p>
OECD. (*2025a). A quantum technologies policy primer (OECD Digital Economy Papers No. 371).
https://www.oecd.org/en/publications/a-*quantum-*technologies-*policy-primeiro_*fd1153c3-en.html*p>
OECD. (*2025b). Quantum technologies as a new paradigm for digital economies and societies (Policy Brief, febrero 2025).
https://www.oecd.org/en/publications/quantum-*technologies-*as-a-*new-*paradigm-*for-dixital-*economies-*and-*societies_*e6664d58-en.html*p>
*Qt.eu. (*2025a). Quantum Technologies Flagship.
https://*qt.eu/*p>
*Qt.eu. (*2025b). Quantum Spain.
https://*quantumspain-*project.es/en/*quantum-*spain/*p>
*Qt.eu. (*2025c). Enquisa pública sobre apoio á ciencia e tecnoloxía *cuántica.
https://*qt.eu/*news/2025/2025-04-14_*new-*survey-*reveals-*public-*support-*for-*quantum-*science-*and-*technology*p>
Springer. (2025). Quantum Technology Master’s: a Shortcut to the Quantum Industry? EPJ Quantum Technology, 12(2).
https://ligazón.*springer.*com/*article/10.1140/*epjqt/*s40507-024-00299-*x*p>
World Economic Forum. (*2024a). Quantum Economy Blueprint Insight Report.
https://*www3.*weforum.org/*docs/*WEF_*Quantum_*Economy_*Blueprint_2024.pdf*p>
World Economic Forum. (*2024b). Quantum for Society: Meeting the Ambition of the SDGs Insight Report.
https://*www3.*weforum.org/*docs/*WEF_*Quantum_*for_*Society_2024.pdf*p>
McKinsey. (2025). *Quantum *Technology Monitor 2025.
https://www.mckinsey.de/capabilities/mckinsey-dixital/*our-*insights/*the-*year-*of-*quantum-*from-*concept-*to-*reality-*in-2025*p>
&*nbsp;*p>
C*DTI Innovación*strong>*h4>
O Centro para o Desenvolvemento Tecnolóxico e a Innovación, C*DTI E.P.E. é a axencia de innovación do Ministerio de Ciencia, Innovación e Universidades, cuxo obxectivo é a promoción da innovación tecnolóxica no ámbito empresarial. A misión do C*DTI é conseguir que o tecido empresarial español xere e transforme o coñecemento científico-técnico en crecemento globalmente competitivo, sustentable e inclusivo. En 2024, no marco dun novo plan estratéxico, o C*DTI proporcionou máis de 2.300 millóns de euros de apoio a empresas e *startups españolas.*p>
&*nbsp;*h4>
Máis información:*strong>*h4>
Oficina de Prensa
prensa@cdti.es
91-581.55.00*p>
En Internet
Sitio web:&*nbsp;www.cdti.es
En Linkedin:&*nbsp;https://www.linkedin.com/company/29815
En X:&*nbsp;https://twitter.*com/C*DTI_*innovacion
En Youtube:&*nbsp;https://www.youtube.com/user/cdtioficial*p>
Este contido é *copyright © 2025 C*DTI,*EPE. Está permitida a utilización e reprodución citando a fonte e a identidade dixital de C*DTI (@C*DTI_*innovacion).&*nbsp;*p>