O CDTI Innovación acelera a biotecnoloxía en saúde para os cidadáns con apoio dos fondos europeos FEDER 2025

A biotecnoloxía —aplicación da ciencia e a tecnoloxía a organismos vivos ou os seus compoñentes para xerar coñecementos, bens e servizos— experimentou un crecemento sen precedentes nas últimas décadas, especialmente, no ámbito da saúde, no que está a revolucionar o medicamento tradicional.  

España é un país que aprende e emprende: converte coñecemento en solucións, talento en tecido produtivo e colaboración público-privada en vantaxes competitivas. Apostar pola biotecnoloxía é apostar polo noso propio benestar. En 2025, a panca combinada do CDTI e dos fondos europeos FEDER continúa facendo que a ciencia española percorra o último quilómetro ata as consultas: un quilómetro que cambia a vida das persoas.  

A revolución biotecnológica en saúde non é un mero titular. É unha cadea real de avances que se traduce en diagnósticos máis temperáns, en tratamentos máis axustados a cada paciente e en aforros tanxibles para o sistema sanitario. En España, esa cadea adquire maior velocidade e confiabilidad cando o coñecemento que se xera en unidades de investigación, laboratorios e hospitais desenvólvese nun ecosistema no que convive con financiamento e apoio económico, acompañamento técnico e socios empresariais capaces de transformar novo coñecemento en solucións reais e aplicadas que chegan ás persoas. Nese punto de fricción —o coñecido como “val da morte” entre ciencia e desenvolvemento industrial— céntrase o cofinanciamento europeo FEDER, da que o CDTI, como entidade intermediaria, actúa como panca impulsora reducindo o risco, acelerando os tempos e capilarizando a innovación polo territorio. O resultado tanxible mídese en produtos, servizos, emprego cualificado e, sobre todo, en beneficios directos para as persoas. 

Revisamos o percorrido desa panca público-privada en España no ámbito da innovación e o tecido empresarial que recibe o impulso da actuación pública desde tres perspectivas: cal é o seu impacto concreto na vida das persoas?, que capacidades empresariais e tecnolóxicas está a consolidar España no ámbito saúde? e que evidencias confirman que o respaldo público é clave para que a ciencia supere o val da morte e alcance á sociedade?, nunha radiografía baseada en datos, casos reais e unha lectura do contexto europeo que axuda a entender o papel do impulso público na innovación sustentable e a relevancia do financiamento europeo. 

Un cambio de paradigma que xa se nota na consulta 

O progreso da biotecnoloxía aplicada á saúde está a ser catalizado por avances tecnolóxicos disruptivos como a análise de grandes volumes de datos, a intelixencia artificial ou as novas ferramentas de edición e secuenciación xenómica. Estas tecnoloxías están a abrir paso a un enfoque médico moito máis personalizado, eficaz e preventivo. A este impulso súmanse, ademais, campos emerxentes como, por exemplo, a biotecnoloxía mariña, que podería chegar a contribuír ao desenvolvemento de fármacos innovadores para o tratamento de patoloxías como o cancro, as enfermidades cardiovasculares ou os trastornos de base xenética. Nesta novo paradigma, empresas, centros tecnolóxicos, universidades e institutos de investigación en saúde están a liderar a transformación, mediante a identificación de biomarcadores, unha mellor comprensión dos mecanismos das enfermidades, o deseño de terapias avanzadas, o desenvolvemento de ferramentas diagnósticas e a creación de modelos predictivos máis precisos. Ademais, a achega da biotecnoloxía médica é clave ante retos globais tales como o envellecemento da poboación —co consecuente aumento de doenzas crónicas—, a crecente resistencia aos antibióticos ou as crises sanitarias de gran escala.  

O ano 2021 demostrou un caso revelador: as vacinas baseadas en ARNm salvaron millóns de vidas en todo o mundo, e hoxe esa mesma tecnoloxía está a se investigar como base para tratar outras patoloxías. Acurtar a distancia entre descubrimento de coñecemento e aplicación salva vidas. España demostrou que conta con talento científico e clínico de primeiro nivel, aínda que aínda persiste o reto de seguir convertendo ese talento en produtos e servizos que se integren na práctica asistencial con rapidez, evidencia e escala. É nese vector no que os instrumentos públicos de impulso á innovación marcan a diferenza: non substitúen ao investimento privado, imprescindible para o avance e o desenvolvemento socioeconómico dos países, pero si a catalizan. No caso de España, cando esa catalización apóiase en fondos estruturais europeos como FEDER, a ecuación incorpora un factor adicional: capilaridad territorial e cooperación entre empresas, centros de investigación e hospitais. 

O medicamento de precisión —que predí, prevén e personaliza— deixou de ser unha promesa para converterse en práctica clínica en campos que van do VIH ás enfermidades autoinmunes ou aos trastornos dixestivos funcionais. A iso contribúe a converxencia da intelixencia artificial e análise ómicos, a dispoñibilidade de datos clínicos e moleculares e o abaratamento de tecnoloxías que hai unha década eran patrimonio duns poucos centros. O salto non só ocorre en diagnósticos e fármacos: a nutrición clínica, os dispositivos portátiles ou os modelos in vitro forman parte xa do ecosistema de solucións que gañan tempo ao tempo, afinan decisións terapéuticas e evitan custos de ineficacia no sistema sanitario. 

Máis aló do sector sanitario, a biotecnoloxía ofrece solucións transformadoras en distintos desafíos en ámbitos como a industria, a agroalimentación, a transición enerxética ou a loita contra o cambio climático, estreitamente ligados á seguridade alimentaria e a sustentabilidade do planeta e, por tanto, tamén á saúde humana. A biotecnoloxía consolídase, desta maneira, como un alicerce estratéxico para construír sistemas de saúde máis resilientes, sustentables e competitivos. Non en balde, a Unión Europea identificouna como unha tecnoloxía crítica para a seguridade económica do continente, debido á súa natureza transversal, así como pola súa vinculación coa autonomía na subministración de medicamentos. 

O papel do impulso e a xestión pública do CDTI dos Fondos FEDER: de-risking, velocidade e capilaridad 

A intermediación dos organismos públicos españois na xestión dos fondos europeos de desenvolvemento rexional (FEDER) impacta en tres vectores:  

• Redución do risco: A axuda pública absorbe incerteza en fases nas que os tempos de validación son longos e o retorno privado é aínda incerto, achegando a marxe necesaria ás empresas para probar, fallar, corrixir e volver tentar sen crebar o proxecto. 

• Aceleración: O financiamento temperán acurta meses ou anos entre proba de concepto e resultados transferibles e permite sincronizar a socios clínicos, tecnolóxicos e industriais. 

• Capilaridad e territorio: O modelo CDTI-FEDER permite impulsar proxectos no conxunto do territorio a nivel rexional, con atención a pemes e agrupacións ou consorcios que permiten conectan diversos axentes que achegan tamén capacidades complementarias. 

Os datos da última década axudan a aterrar esta realidade. No marco dos Programas Operativos Plurirregionales de España 2014-2020 e 2021-2027, o CDTI aprobou 379 proxectos de I+D+i en biotecnoloxía, cun orzamento mobilizado de algo máis de 246 millóns de euros. Desta cantidade, máis de 179 millóns foron achegados polo CDTI, o que representa o 73% do total. Apoiáronse 274 entidades, das cales o 82% son pemes. O impacto desta actividade non só mídese en cifras de investimento, senón tamén en xeración de emprego: creáronse 808 postos de traballo, dos cales o 82% son cualificados e o 54% desempeñados por mulleres, o que reflicte un sector dinámico, especializado e cun notable equilibrio de xénero. 

En concreto, en canto a biotecnoloxía aplicada á saúde, o CDTI aprobou no mesmo período 249 proxectos, cun orzamento mobilizado de algo máis de 173 millóns de euros e axudas por valor de algo máis de 125 millóns, o que supón un 72% de financiamento. Neste ámbito, beneficiáronse 174 entidades, un 82% delas son pemes, cun efecto directo na creación de 499 empregos cualificados, dos cales o 87% é cualificado e o 58% están ocupados por mulleres. Polo volume de axudas comprometidas, destacan as comunidades autónomas de Cataluña, Madrid, País Vasco, Andalucía e Valencia, que concentran boa parte do tecido biotecnológico español e actúan como polos de referencia no desenvolvemento de solucións punteiras. Esta distribución territorial confirma que a innovación en saúde non é exclusiva de grandes polos senón que se integra nun ecosistema cada vez máis aberto e colaborativo no que os nodos se reforzan mutuamente.  

Pola súa banda, e especificamente no marco do Programa Operativo Plurirregional de España 2021-2027, o CDTI aprobou 23 proxectos de I+D+i en biotecnoloxía —aplicada a ámbitos como a saúde, a agroalimentación, a industria, o medioambiente e os sistemas— promovidos por 22 entidades, todas elas pemes. O orzamento mobilizado supera os 10 millóns de euros, dos cales máis de 8 millóns foron achegados polo CDTI co cofinanciamento dos fondos FEDER, o que representa un 82% do total. Estes datos reflicten o firme compromiso institucional cun sector estratéxico para a saúde, a sustentabilidade e a competitividade do país. En canto a biotecnoloxía orientada á saúde, aprobáronse 12 proxectos impulsados por 11 pemes no mesmo período. Esta liña de actuación mobiliza un orzamento superior aos 6 millóns de euros, cunha achega do CDTI, cofinanciada con FEDER, algo máis dos 5 millóns, o que equivale ao 81% do total. Desde o punto de vista territorial, estas iniciativas configuran un ecosistema innovador diverso e descentralizado, con proxectos distribuídos nas comunidades autónomas de Cataluña, Madrid, Valencia, Andalucía, Castela A Mancha e Castela e León.  

A esta base súmase unha recente panca CDTI de nova xeración: INNTERCONECTA STEP 2025, unha convocatoria de proxectos en cooperación con 90 millóns de euros en subvencións cofinanciadas con FEDER, orientada a impulsar tecnoloxías estratéxicas para Europa e con especial tracción en biotecnoloxía e saúde. O seu valor engadido reside nas estruturas que permite habilitar: proxectos de I+D+i en cooperación, con enfoque rexional, complementariedade de perfís, escalabilidade desde o minuto uno e liderados por empresas. Esta nova liña prioriza a aplicación de tecnoloxías disruptivas para responder a desafíos no ámbito das Tecnoloxías Estratéxicas para Europa (STEP), que inclúe a biotecnoloxía, polo que se trata dunha ferramenta crave para consolidar a autonomía estratéxica europea, coa participación do ecosistema innovador español. 

Tres historias que explican por que o apoio no último quilómetro importa 

VIH, artrite reumatoide, síndrome de intestino irritable… Fronte a estes retos sanitarios, a biotecnoloxía consolídase como unha aliada estratéxica para transformar o medicamento do futuro en solucións reais, eficaces e personalizadas. Co respaldo do CDTI Innovación e o cofinanciamento dos fondos europeos FEDER, diversas empresas españolas están a impulsar tecnoloxías disruptivas que optimizan o diagnóstico, potencian a eficacia dos tratamentos e contribúen ao benestar dos pacientes. 

Un dispositivo que cambia a forma de decidir en VIH (Duponte, Andalucía) 

O manexo do VIH progresou de forma extraordinaria en eficacia e supervivencia pero non todos os pacientes responden igual aos mesmos antirretrovirais. Duponte desenvolveu un dispositivo portátil e alcanzable capaz de predicir resposta a terapias retrovirales sen necesidade de equipamento sofisticado, democratizando o acceso a decisións terapéuticas informadas. Segundo a OMS, ao redor de 40 millóns de persoas conviven co virus en todo o mundo. “Este proxecto transforma coñecemento científico en solucións concretas para problemas de saúde relevantes”, afirman desde a compañía. “Trátase do primeiro estudo en España con estas características, capaz de anticipar a ineficacia do tratamento sen necesidade de equipamento sofisticado. Máis aló da súa dimensión clínica e social, esta tecnoloxía abre novas vías en áreas como o cancro ou as enfermidades neurológicas. O apoio público foi clave para abordar fases do proxecto inaccesibles con recursos propios e converter unha idea disruptiva nunha ferramenta real para o sistema sanitario”, engaden. Este caso demostra a importancia decisiva do apoio público e do cofinanciamento de fondos europeos FEDER para cubrir as fases de maior incerteza e converter o coñecemento nunha ferramenta útil para clínicos e pacientes.  

Por que importa: Un test de predición evita secuencias de ensaio-erro con custos clínicos e económicos elevados; en contornas con recursos limitados, a súa portabilidade reduce brechas entre centros. E, sobre todo, acelera o obxectivo clínico máis relevante: acertar antes. 

Responder mellor ás autoinmunes desde un laboratorio intelixente (Biohope, Comunidade de Madrid) 

A artrite reumatoide afecta a 18 millóns de persoas no mundo, con maior incidencia (70%) en mulleres. A madrileña Biohope deseñou un modelo in vitro que avalía como responde cada paciente a fármacos xa aprobados, integrando activadores que permiten manter linfocitos en cultivo sen enmascarar a acción dos tratamentos. O resultado é unha lectura máis fiable da eficacia en distintos niveis de inflamación. “Este proxecto permitiunos sentar as bases para desenvolver unha metodoloxía de diagnóstico in vitro que avalíe a farmacodinamia dos tratamentos en enfermidades autoinmunes”, explican desde a empresa. Entre os avances logrados, sinalan a identificación dunha combinación de activadores que facilita manter linfocitos en cultivo sen enmascarar a actividade dos fármacos, o que garante resultados fiables mesmo en pacientes con niveis moi distintos de inflamación. “Personalizar o tratamento desde o inicio evita terapias ineficaces, mellora a calidade de vida do paciente e supón un aforro importante de recursos para o sistema sanitario”, subliñan. 

Por que importa: Levar a personalización a unha enfermidade moi prevalente e con impacto en calidade de vida e produtividade multiplica o retorno social. Ademais, aproveita fármacos existentes de forma máis intelixente, sen esperar a novas moléculas. 

Nutrición de precisión para a Síndrome do Intestino Irritable (Vitae Health Innovation, Cataluña) 

Pola súa banda, a barcelonesa Vitae Health Innovation traballa nunha innovadora terapia nutricional personalizada para mellorar a sintomatología en pacientes con síndrome do intestino irritable (SII), utilizando novos biomarcadores ómicos. Segundo a Fundación Española de Aparello Dixestivo, o SII podería afectar ata ao 10–15 % da poboación e representa ao redor do 25% das consultas de Dixestivo. O apoio público foi decisivo para poder implementar tecnoloxías de análises metagenómico e metabolómico, e avanzar en estudos clínicos por parte de Vitae Health, en colaboración co Hospital Universitario Vall d’Hebron. “Estas axudas son un estímulo crucial para pemes como a nosa; permitíronnos cubrir custos de I+D e reducir a carga financeira inicial”, destacan. A iniciativa aposta por un medicamento de precisión baseada na modulación do microbioma intestinal, con aplicacións noutras enfermidades complexas como a fatiga crónica. “Trátase dun proxecto con beneficios tanxibles para a sociedade e que mellora a competitividade do ecosistema biotecnológico español”, conclúen. O enfoque —rigoroso e escalable— abre a porta a atacar outras patoloxías complexas, como a fatiga crónica, onde a multimorbilidad e a diversidade de perfís do paciente esixen solucións finas, non xeneralistas. 

Por que importa: Cando unha patoloxía é moi frecuente e consome consultas e probas, unha mellora de eficacia terapéutica, por pequena que sexa, ten un impacto sistémico enorme. Se ademais o enfoque é non invasivo e compatible coa vida cotiá, a adherencia mellora. 

Tres impactos que calquera entende: tempo, acerto e custo 

Tempo: un diagnóstico ou decisión terapéutica máis temperáns cambian a traxectoria da enfermidade. O tres historias desta reportaxe apuntan aí: predición de resposta en VIH, personalización temperá en autoinmunes e nutrición de precisión en SII. 

Acerto: axustar desde o principio evita tratamentos ineficaces, reduce efectos secundarios e mellora a adherencia. Ese acerto refórzase cando o método é reproducible e compatible coa rutina clínica ou coa vida cotiá do paciente. 

Custo: acertar antes libera recursos que poden destinarse a casos máis complexos ou a novas tecnoloxías. Non se trata só de aforrar: trátase de usar mellor o que temos. 

Cando unha actuación pública entrega melloras neste tres parámetros, valida a súa pertinencia e a súa continuidade e cando, ademais, consolida emprego cualificado e cooperación entre territorios, o seu retorno social multiplícase.

Máis aló dos casos: que tecido empresarial estamos a fortalecer 

Segundo a Asociación Española de Bioempresas (AseBio), a biotecnoloxía orientada á saúde humana continúa sendo o núcleo principal do sector en España. Un 58% das compañías biotech dedica a súa actividade principal centrada no ámbito sanitario, por diante doutros sectores como a alimentación, a agricultura, o medioambiente ou a biotecnoloxía industrial, apunta o Informe AseBio 2024. O estudo destaca que a biotecnoloxía se consolida como sector estratéxico para a economía española, en gran medida, grazas á súa versatilidade á hora de achegar solucións a múltiples áreas. En 2023, as empresas biotech investiron 1.282 millóns de euros en I+D e, en 2024, captaron 181 millóns de euros en financiamento. O sector inviste de maneira sostida en I+D, reforzou a súa capacidade de cooperación e multiplica alianzas con universidades, centros e hospitais. A combinación I+D intensiva + colaboración é a “receita” que internacionalmente correlaciona con probabilidade de éxito en fases clínicas e maior acceso a financiamento. 

En canto ao tecido empresarial, 4.411 compañías desenvolven actividades vinculadas á biotecnoloxía, das cales 1.014 considéranse biotech, é dicir, que se dedican exclusivamente a esta disciplina. A maioría son micro pemes (52%) ou pemes (43%). Por rexións, Cataluña lidera tanto en número de empresas como en volume de facturación, seguida por Madrid. Tamén destacan Andalucía, País Vasco e a Comunidade Valenciana, aínda que con menores porcentaxes. A capilaridad da distribución territorial non é un efecto colateral: forma parte do deseño. Cando os instrumentos impulsan a cooperación e favorecen os consorcios interregionales, prodúcense dúas dinámicas virtuosas: as pemes locais conectan con hospitais e centros que antes quedaban lonxe e os polos máis maduros arrastran ao resto do mapa. O resultado: máis nodos con experiencia en desenvolvemento clínico, máis provedores con coñecemento regulatorio e mellor tecido para escalar cando os proxectos funcionan. 

A dimensión do sector tamén se reflicte na súa contribución ao emprego e ao coñecemento. Segundo AseBio, as biotech supoñen o 1,1% do PIB, xeran máis de 131.000 empregos e reúnen o maior número de investigadores, cun 55% de mulleres entre eles. No plano científico, a produción española en biotecnoloxía representa o 2,49 % do total mundial, o que sitúa a España na novena posición global en volume de documentos nesta disciplina. 

O informe tamén resalta o papel da colaboración como panca de crecemento: en 2023 formalizáronse 335 alianzas, das cales 242 foron con entidades públicas ou fundacións, 114 con outras empresas biotech e 75 con outro tipo de compañías. O I+D foi o obxectivo principal destas colaboracións. A maioría dos acordos establecéronse dentro de España, aínda que tamén se asinaron con socios da UE e de EE UU, o que pon de manifesto a dimensión nacional e internacional do sector. 

No marco das análises realizadas entre os países do OCDE sobre o sector biotecnológico, España ocupa a cuarta posición en número de empresas dedicadas á biotecnoloxía, só por detrás de Estados Unidos, Francia e Alemaña. Dentro do ecosistema nacional, destaca a empresa Grifols —especializada en biotecnoloxía sanitaria— como a compañía española máis relevante en termos de vendas netas e tamaño de persoal.

A pesar dos avances, o sector biotecnológico español aínda afronta barreiras importantes. Segue sendo necesario reforzar os mecanismos que conectan de forma efectiva a ciencia coa industria, consolidar instrumentos financeiros adaptados ao ciclo de vida das empresas biotech e avanzar na construción dun marco regulatorio máis áxil, predicible e adaptado ao ritmo da innovación.  

En 2022, unha proporción maioritaria das entidades biotecnológicas consultadas en España, a través dunha enquisa do INE, identificou os elevados custos e os longos prazos como os principais obstáculos para o avance do sector. A estes desafíos sumáronse o acceso limitado a financiamento e as esixencias regulatorias, que tamén foron sinalados como barreiras relevantes. 

A colaboración público-privada, a coordinación entre administracións, academia e empresas, así como o impulso de políticas europeas aliñadas cunha soberanía sanitaria real, serán vitais para converter o potencial actual nun liderado sustentable a longo prazo.

Por que a boa ciencia non é suficiente sen apoio público á innovación 

En saúde, a evidencia manda pero converter evidencia nun produto ou servizo é un proceso longo, esixente e custoso. Só unha parte das probas de concepto pasa a estudos con N suficiente, só unha parte deses estudos alcanza ensaios pivotales e só uns poucos deles logran regulación, fabricación e comercialización en condicións. Entre medias, o capital se impacienta e as pemes, se están soas, tenden a desfallecer. O respaldo público —ben gobernado, con avaliación técnica e foco en resultados— non substitúe á disciplina do mercado senón que a facilita e faina posible naqueles tramos aos que o axente privado non pode chegar só. 

É neste tramo no que o CDTI, a axencia estatal de innovación do Ministerio de Ciencia, Innovación e Universidades, desempeña a función facilitadora e impulsora: entra antes e comparte risco; motiva a cooperación e a construción de capacidades; e orienta a innovación a resultados, aliñando o I+D con necesidades reais. A miúdo, ademais, os proxectos abren vías para novas roldas privadas ou para convocatorias competitivas europeas, de modo que cada euro público mobiliza máis euros e, o que é máis importante, acurta meses á toma de decisións clínicas e á chegada ao mercado. 

Unha lectura en clave país: continuidade, cooperación e resultados 

España percorreu un camiño importante na última década: máis proxectos, máis empresas orientadas a saúde, máis emprego cualificado e máis cooperación. Cando o respaldo público mantense, as pemes crecen mellor, a ciencia chega antes e os cidadáns benefícianse. O cofinanciamento FEDER canalizada polo CDTI probou ser un instrumento eficaz para reducir o risco na fase crítica e conectar actores que, doutro xeito, tardarían máis en atoparse. 

O reto —sempre— é non confundir actividade con impacto. Por iso, a orientación a resultados debe seguir sendo o eixo: proxectos que resolven problemas clínicos concretos, que planifican a súa adopción e que miden o seu efecto en tempo, acerto e custo. Cando iso ocorre, o investimento público non só recupérase: multiplícase en forma de benestar, produtividade e empresas máis fortes. 

Europa mira á biotecnoloxía sanitaria como activo estratéxico 

A biotecnoloxía emerxeu como un alicerce crave na redefinición do modelo produtivo europeo. Tanto o Informe Draghi sobre a competitividade de Europa como o Informe Letta achega do futuro do Mercado Único subliñan a necesidade de reforzar a soberanía tecnolóxica e industrial do continente, e sinálase á biotecnoloxía como unha das áreas estratéxicas para a consecución deste obxectivo. No actual contexto de transición ecolóxica e dixital, así como nun escenario xeopolítico global cada vez máis competitivo, a capacidade europea para liderar en biotecnoloxía non só é un reto económico, senón unha cuestión de autonomía estratéxica e resiliencia sistémica. 

O potencial xa é unha realidade: os produtos biotecnológicos xeraron un superávit comercial de 51.700 millóns de euros para a UE en 2022, sete veces máis que en 2008, segundo o recente informe da Asociación Europea de Bioindustrias (EuropaBio). Este crecemento viuse impulsado sobre todo pola biotecnoloxía sanitaria, cuxas exportacións aumentaron un 35% entre 2020 e 2022, reflectindo o papel crave da UE durante a pandemia. Ademais, as exportacións de todos os sectores biotecnológicos creceron de forma sostida nas dúas últimas décadas. En paralelo, o valor engadido bruto (VAB) das actividades biotecnológicas alcanzou os 38.100 millóns de euros en 2022. Mentres a biotecnoloxía sanitaria segue sendo o principal motor económico do sector, a biotecnoloxía industrial sitúase como o subsector de maior dinamismo. 

A biotecnoloxía destaca tamén polo seu impacto no ámbito laboral e a produtividade. Segundo o informe, o crecemento do emprego neste sector foi seis veces superior ao da economía xeral da UE, coa biotecnoloxía industrial á cabeza. En termos de produtividade, a biotecnoloxía xera unha media de 160.000 euros de valor engadido bruto por empregado, unha cifra que ascende a 177.600 euros en biotecnoloxía sanitaria, o que representa case tres veces máis que a media europea e supera a sectores como as finanzas, o TIC ou a automoción. 

A UE incluíu á biotecnoloxía na lista de tecnoloxías críticas, xunto á intelixencia artificial, os semiconductores avanzados ou as tecnoloxías cuánticas. Con todo, este liderado incipiente necesita afianzarse cunha estratexia común, sostida e ambiciosa. 

Documentos publicados pola Comisión Europea —sobre o marco regulatorio das tecnoloxías avanzadas e achega do potencial económico da biotecnoloxía— debuxan un mapa claro de oportunidades, pero tamén de carencias: é urxente reducir a fragmentación normativa entre países, acelerar a validación e comercialización de innovacións, facilitar o acceso a capital para pemes e startups e garantir que os procesos de avaliación ética e de seguridade estean aliñados coa velocidade do avance científico.  

Estas tarefas pendentes son clave para que a biotecnoloxía europea non quede atrasada no competitivo mercado global. En 2021, Estados Unidos concentraba preto do 59% do valor total do sector biotecnológico mundial, seguido por China, con ao redor do 11%. A seguir, sitúanse varios países europeos como Dinamarca, Países Baixos, Reino Unido, Alemaña ou Suíza.  

Xunto con Estados Unidos, Europa constitúe unha das dúas grandes rexións líderes en biotecnoloxía, ao concentrar unha boa parte dos case 460.000 millóns de dólares estimados en vendas globais que leva a cabo a industria dos medicamentos biotecnológicos, ademais de albergar moitas das maiores empresas do sector e un elevado número de startups emerxentes. No entanto, outros actores como Corea do Sur, China ou Canadá tamén están a gañar protagonismo nos principais indicadores de innovación e desenvolvemento biotecnológico. 

Europa ten ante si unha xanela de oportunidade para definir un modelo propio de desenvolvemento biotecnológico, sustentado na excelencia científica, a colaboración público-privada e os valores europeos de sustentabilidade, ética e seguridade. O sector biotech non só pode actuar como motor de crecemento económico, senón tamén como unha ferramenta crave para reforzar a autonomía estratéxica, o benestar social e o liderado global do continente.  

Neste contexto, cobra sentido o debate aberto sobre unha posible Lei Europea de Biotecnoloxía en 2026, orientada a establecer un marco normativo común, áxil e predicible que favoreza o impulso deste sector en toda a Unión. 

A mensaxe subxacente é clara: cando a investigación se traduce en solucións clínicas, o retorno económico acompaña. Neste taboleiro, España achega unha combinación de talento clínico, infraestruturas e pemes innovadoras que, co impulso adecuado, exportan tecnoloxía, procesos e servizos. Ese “impulso adecuado” non depende só de subvencións: esixe tamén regulación predicible, validación áxil, estándares claros de evidencia e conexión coa demanda (servizos de saúde, aseguradoras, farmacéuticas, industria alimentaria e de dispositivos, etc.). Neste punto, o deseño de instrumentos que premian a cooperación e valoran o plan de chegada á sociedade desde o inicio —como é o caso do CDTI— reduce friccións e achega o I+D ao seu uso real. 

Biotecnoloxía con propósito e Axenda 2030 

A biotecnoloxía emerxe tamén como unha aliada para avanzar nos Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable (ODS), con aplicacións que abarcan desde a saúde e a seguridade alimentaria ata a acción climática e a innovación industrial. No ámbito sanitario, o seu papel é especialmente relevante para o ODS 3 (Saúde e benestar), ao facilitar o desenvolvemento de novos tratamentos, vacúas e solucións diagnósticas de alta precisión. En Europa e en España, a biotecnoloxía sanitaria é o principal motor económico do sector, consolidando o seu impacto tanto na mellora da calidade de vida como na sustentabilidade dos sistemas de saúde. 

Outros ODS tamén ven directamente beneficiados polos avances biotecnológicos. As aplicacións en agricultura, alimentación e medio ambiente contribúen ao ODS 2 (Fame cero), ODS 12 (Produción e consumo responsables) e ODS 13 (Acción polo clima), mediante o desenvolvemento de cultivos máis resilientes, biofertilizantes, tecnoloxías para a descontaminación de chans ou solucións industriais de baixo impacto ambiental. O crecente dinamismo da biotecnoloxía industrial reforza ademais o ODS 9 (Industria, innovación e infraestrutura), ao achegar innovación en procesos produtivos e alternativas sustentables a materiais e produtos convencionais. 

Así mesmo, o sector biotech axuda á consecución obxectivos vinculados á igualdade, o emprego e o coñecemento. En España, a biotecnoloxía é un importante xerador de emprego cualificado e destaca pola elevada participación de mulleres investigadoras, o que a conecta co ODS 5 (Igualdade de xénero) e o ODS 8 (Traballo decente e crecemento económico). O seu forte compromiso co I+D+i, a colaboración público-privada e a súa proxección internacional tamén a aliñan co ODS 17 (Alianzas para lograr os obxectivos).  

Co fin de consolidar este escenario de impulso da Axenda 2030, tanto Europa como España deben seguir apostando por marcos regulatorios áxiles, financiamento adaptado e estratexias coordinadas que permitan converter o potencial da biotecnoloxía en solucións sustentables a gran escala. 

Que vén agora? Cinco craves para a próxima volta de porca 

1. Profundar en cooperación clínica-empresarial. Os proxectos que chegan antes ao mercado involucran a hospitais desde o minuto uno, definen indicadores de resultado clínico e trazan plans de adopción realistas (non só publicacións). 

2. Reforzar a medición de resultados. Cada convocatoria debería aprender da anterior e publicar métricas comparables: tempo a fito, número de validacións, acordos de licenza, vendas iniciais, perfís de emprego, etc. A transparencia retroalimenta calidade e atrae máis empresas. 

3. Diversificar rutas de chegada a mercado. Non todas as innovacións terminan converténdose nun fármaco: moitas se concretan en dispositivos, software clínico, protocolos, servizos de laboratorio ou solucións de nutrición de precisión. Os instrumentos deben recoñecer esa pluralidade para non empuxar todo polo mesmo embude. 

4. Impulsar plataformas compartidas. Biobancos, cohortes longitudinales, estándares de datos e contornas de validación reducen o custo de cada proxecto. O apoio público pode acelerar activos comúns que logo aproveitan decenas de pemes. 

5. Visibilizar referencias e casos. Nada atrae máis a empresas e investidores que historias de éxito ben contadas: que problema resolveron, que evidencia xeraron, que socios sumaron e que impacto teñen hoxe. A comunicación rigorosa de evidencias e realizacións tamén é un eixo imprescindible das políticas de innovación. 

A saúde que chega 

Cada persoa garda na súa memoria unha historia próxima de enfermidade ben resolta… ou non. O que diferencia a unhas doutras, máis aló da pericia profesional, é tempo e acerto: acertar canto antes. O triángulo FEDER–CDTI–ECOSISTEMA no ámbito da saúde é unha máquina de gañar tempo e mellorar acertos. Non é unha promesa insustancial: ao contrario, ten nomes, datos e resultados. Por iso convén coidala, avaliala e sostela no tempo. O apoio público aos proxectos empresariais innovadores baseados en ciencia aplicada á saúde non é un luxo senón sentido común: multiplica oportunidades para as persoas, fortalece o tecido produtivo, favorece a equidade territorial e conecta o investimento cos resultados que ven na consulta.  

Fontes e bibliografía 

Asociación Española de Bioempresas (AseBio). (2024). Informe AseBio 2024. https://www.asebio.com/conoce-el-sector/informe-asebio 

Centro para o Desenvolvemento Tecnolóxico e a Innovación (CDTI). (2025). Convocatoria INNTERCONECTA STEP 2025. https://www.cdti.es/en/ayudas/innterconecta-step 

European Commission. (2024). Draghi Report on the Competitiveness of Europe. https://commission.europa.eu/topics/eu-competitiveness/draghi-report_en 

European Commission. (2024). Letta Report on the Future of the Single Market. https://www.consilium.europa.eu/media/ny3j24sm/much-more-than-a-market-report-by-enrico-letta.pdf 

European Association for Bioindustries (EuropaBio). (2023). Biotechnology Industry Statistics and Economic Impact Report. https://www.europabio.org/measuring-the-economic-footprint-of-the-biotechnology-industry-in-the-european-union/ 

European Commission. (2023). Critical technologies for Europe’s Economic Security. https://defence-industry-space.ec.europa.eu/system/files/2023-10/C_2023_6689_1_EN_annexe_acte_autonome_part1_v9.pdf 

European Commission. (2024). Advanced Technologies Regulatory Framework and Biotechnology Potential Reports. https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-10-2025-0165_EN.pdf 

European Parliament. (2025). Report on the Future of the EU Biotechnology and Biomanufacturing Sector: Leveraging Research, Boosting Innovation and Enhancing Competitiveness. https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/A-10-2025-0123_EN.html 

Fundación Española de Aparello Dixestivo (FEAD). Síndrome do intestino irritable. https://www.saludigestivo.es/mes-saludigestivo/sindrome-intestino-irritable/sindrome-intestino-irritable-concepto/ 

Instituto Nacional de Estatística (INE). (2022). Enquisa sobre innovación nas empresas. https://www.ine.es/jaxi/datos.htm?tpx=65049#_tabs-táboa 

Organización Mundial de la Salud (OMS). (2023). VIH/SIDA. https://www.who.int/es/news-room/fact-sheets/detail/hiv-aids 

Organización Mundial de la Salud (OMS). (2023). Rheumatoid Arthritis. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/rheumatoid-arthritis 

Statista. (2025). Biotechnology in Spain. https://www.statista.com/study/85563/biotechnology-industry-in-spain/ 

Statista. (2025). Biotechnology Industry in Europe. https://www.statista.com/study/28809/biotechnology-industry-in-europe-statista-dossier/ 

Statista. (2021). Value Share of the Biotech Sector Worldwide, by Country. https://www.statista.com/statistics/1246614/top-countries-share-of-global-biotech-value/ 

CDTI Innovación

O Centro para o Desenvolvemento Tecnolóxico e a Innovación, CDTI E.P.E. é unha empresa pública dependente do Ministerio de Ciencia, Innovación e Universidades, cuxo obxectivo é a promoción da innovación tecnolóxica no ámbito empresarial. A misión do CDTI é conseguir que o tecido empresarial español xere e transforme o coñecemento científico-técnico en crecemento globalmente competitivo, sustentable e inclusivo. En 2024, no marco dun novo plan estratéxico, o CDTI proporcionou máis de 2.300 millóns de euros de apoio a empresas e startups españolas.

Máis información:

Oficina de Prensa
prensa@cdti.es
91-581.55.00

En Internet
Sitio web: www.cdti.es
En Linkedin: https://www.linkedin.com/company/29815
En X: https://twitter.com/CDTI_innovacion
En Youtube: https://www.youtube.com/user/cdtioficial

Este contido é copyright © 2025 CDTI,EPE. Está permitida a utilización e reprodución citando a fonte e a identidade dixital de CDTI (@CDTI_innovacion).