Aidé Gaona, responsable de RESINTEX, proxecto de KOOPERA: “Grazas ao apoio do CDTI e dos fondos europeos FEDER, estamos a impulsar novas cadeas circulares na industria téxtil e química”

Reutilización, reciclaxe e inclusión son o tres premisas que definen a misión de KOOPERA, unha cooperativa de iniciativa social con máis de tres décadas de traxectoria na xestión de residuos téxtiles e a inserción sociolaboral de persoas en situación de vulnerabilidade. 

Cunha rede de entidades vinculadas a Cáritas, KOOPERA leva anos aplicando un enfoque pioneiro de economía circular, combinando impacto social e sustentabilidade ambiental. Agora, dá un paso máis con RESINTEX, un proxecto innovador centrado na reciclaxe química do poliéster téxtil que está a marcar un fito na preparación para a reciclaxe de residuos posconsumo non reutilizables.

A iniciativa conta co respaldo do CDTI Innovación e está cofinanciada con fondos europeos FEDER, unha axuda que foi determinante para impulsar este novo modelo circular desde unha organización sen ánimo de lucro. “Este proxecto non comezaría sen este apoio”, afirma Aidé Gaona, responsable de RESINTEX. 

Estas axudas públicas, explica, marcan a diferenza entre a posibilidade de innovar ou non facelo. “Son imprescindibles para que as empresas como KOOPERA, que non contamos con fondos propios suficientes, podamos facer fronte a todo o investimento necesario para levar a cabo esta transición cara a economías circulares”, sinala.

“Os beneficios da nosa actividade teñen un retorno directo na sociedade, xa sexa a través do emprego que xeramos para persoas en situación de vulnerabilidade ou mediante a oferta de bens de segunda man que permiten un consumo máis responsable, seguro e de calidade”, apunta. En paralelo, engade que este impulso tamén abre novas oportunidades de innovación industrial: “Estes fondos están a permitirnos crear novas cadeas de valor circulares, tanto na industria téxtil como na química e desenvolver modelos de negocio máis sustentables e innovadores”.

Unha rede de innovación con impacto social

Con 396 persoas en persoal só en KOOPERA Servizos Ambientais —a rama dedicada exclusivamente á xestión integral do téxtil posconsumo—, das cales máis da metade atópase en distintas fases do proceso de inserción sociolaboral, e unha estrutura que integra empresas de inserción, fundacións e cooperativas, KOOPERA opera tres plantas de tratamento automatizado, 2.467 colectores téxtiles e unha rede de 36 tendas de segunda man Koopera Store en España. A través delas non só promove o consumo responsable, senón que tamén canaliza as doazóns sociais derivadas da súa actividade de clasificación e reutilización.

Ademais de reutilizar, KOOPERA leva a cabo as actividades de preparación para a reciclaxe. O seu modelo inclúe procesos de clasificación altamente tecnificados, con tecnoloxías como NIR (espectroscopía de infravermello próximo) para a detección de fibras, e sistemas de automatización e recoñecemento de voz nas plantas de clasificación. Isto permítelles identificar con precisión a composición de cada peza e separar por tipo de fibra, un paso esencial para o seu reintroducción como materia prima en novos procesos industriais.

“En 2024, realizamos máis de 30 visitas de sensibilización ás nosas instalacións, ademais dun gran traballo de divulgación en medios de comunicación e redes sociais”, destaca Aidé Gaona. “Queremos que a cidadanía comprenda que gran parte do que recollemos non pode volver introducirse como peza reutilizable pero si pode revalorizarse se se xestiona adecuadamente”. De aí, a importancia de proxectos como RESINTEX.

Do residuo ao recurso

O obxectivo de RESINTEX, acrónimo de “Desenvolvemento de procesos de clasificación, pretratamiento e separación de fibras de residuos téxtiles posconsumos non reutilizables”, é xerar unha fracción de residuo téxtil rica en poliéster, pretratada e acondicionada para ser reciclada químicamente e, por suposto, economicamente competitiva. “Este proxecto ten un impacto directo na creación de emprego de inserción, xa que incorpora unha nova actividade industrial vinculada á preparación para a reciclaxe”, sinala Gaona.

Operarias de clasificación analizando peza doada en colectores Koopera

A clave reside en detectar desde a primeira etapa do proceso —a clasificación para reutilización— aquelas pezas que conteñen unha alta porcentaxe de poliéster. Así se reduce o custo de todo o tratamento posterior, sen alterar as operacións actuais. "O maior reto foi establecer unha metodoloxía para detectar correntes ricas en poliéster sen alterar os nosos procesos técnicos operativos convencionais nin aumentar significativamente os custos”, explica. “Grazas a iso, conseguimos obter unha materia prima secundaria de calidade a un prezo competitivo”.

O proxecto demostra que é posible integrar a innovación tecnolóxica e a eficiencia económica nun modelo socialmente comprometido. “O noso obxectivo non é só reducir residuos, senón tamén diminuír o consumo de materias primas virxes e xerar cadeas de valor máis sustentables na industria téxtil e química”, engade.

Ao servizo da circularidad

O proceso implementado en RESINTEX baséase en tres fases tecnolóxicas fundamentais: a clasificación por composición, a eliminación de impropios (como cremalleras, botóns ou elementos non téxtiles) e o pretratamiento do tecido das pezas para adaptalo o residuo téxtil aos requisitos técnicos esixidos por de o proceso de reciclaxe química. “Grazas á optimización destas etapas, obtemos un residuo téxtil de poliéster apto para o seu uso como materia prima na industria química”, explica Gaona.

Ademais, a experiencia de KOOPERA permitiu demostrar que moitos artigos que antes se consideraban non aptos para reciclar poden ser acondicionados se se aplica unha combinación adecuada de procesos industriais e análise técnica. Neste sentido, o traballo conxunto cos socios do proxecto foi clave.

Colaboración público-privada para innovar

RESINTEX desenvólvese en colaboración co centro tecnolóxico ITENE e a empresa OMAR COATINGS, especializada no desenvolvemento de resinas de poliéster insaturadas. Cada entidade achegou coñecementos esenciais para que o proxecto avance con solidez técnica e visión de mercado.

“ITENE achega un equipo altamente cualificado, con gran experiencia en caracterización de materiais e reciclaxe, que está a ser esencial para analizar resultados e tomar decisións técnicas”, subliña Gaona. “OMAR COATINGS, pola súa banda, achega o seu know-how en reciclaxe química e no desenvolvemento de novas resinas. O seu compromiso coa innovación e a súa visión estratéxica foron decisivas para converter o residuo téxtil nunha oportunidade de negocio real”.

Gaona considera que esta alianza entre entidades sociais, tecnolóxicas e industriais é unha mostra de que a colaboración público-privada pode acelerar a transformación cara a unha economía verdadeiramente circular. “Sumar capacidades complementarias é o que permite escalar solucións sustentables a nivel nacional e europeo”.

Reutilizar primeiro, reciclar despois

Unha das particularidades do modelo de KOOPERA é a súa orde de prioridades. Primeiro reutiliza, logo recicla. “Todo o que recollemos pasa por unha primeira liña de clasificación que prioriza a reutilización. Só o que non pode volver utilizarse destínase á reciclaxe”, aclara Gaona.

Para iso, resulta clave informar o consumidor sobre os límites da reutilización e as posibilidades da reciclaxe téxtil. “Non todo o que se deposita no colector pode acabar nunha tenda de segunda man, pero si pode ter unha segunda vida como materia prima se se xestiona adecuadamente”, apunta. O reto, en moitos casos, é a mestura de materiais nas pezas, que dificulta a reciclaxe e encarece o seu procesamento.

Material téxtil clasificado por composición

Un futuro con vocación transformadora

Co impulso de RESINTEX, KOOPERA aspira a consolidarse nos próximos anos como un axente estratéxico na preparación para a reciclaxe téxtil, mantendo ao mesmo tempo o seu liderado na reutilización socialmente responsable. “Imos seguir sendo unha referencia estatal e internacional na reutilización, pero tamén queremos liderar a transformación cara a novos modelos de reciclaxe”, afirma Gaona.

O proxecto RESINTEX está a marcar unha evolución crave para a organización, tanto polos avances técnicos como polas alianzas establecidas. “Permitiunos adquirir coñecementos en reciclaxe química de poliéster, xerar novos procesos e colaborar con actores que comparten a nosa visión de sustentabilidade”, conclúe.

E é que, máis aló da innovación tecnolóxica, este proxecto demostra que é posible abordar desafíos ambientais complexos desde un enfoque centrado nas persoas. Un modelo de economía circular que non deixe a ninguén atrás.

CDTI Innovación

O Centro para o Desenvolvemento Tecnolóxico e a Innovación, CDTI E.P.E. é unha empresa pública dependente do Ministerio de Ciencia, Innovación e Universidades, cuxo obxectivo é a promoción da innovación tecnolóxica no ámbito empresarial. A misión do CDTI é conseguir que o tecido empresarial español xere e transforme o coñecemento científico-técnico en crecemento globalmente competitivo, sustentable e inclusivo. En 2024, no marco dun novo plan estratéxico, o CDTI proporcionou máis de 2.300 millóns de euros de apoio a empresas e startups españolas.

Máis información:

Oficina de Prensa
prensa@cdti.es
91-581.55.00

En Internet
Sitio web: www.cdti.es
En Linkedin: https://www.linkedin.com/company/29815
En X: https://twitter.com/CDTI_innovacion
En Youtube: https://www.youtube.com/user/cdtioficial

Este contido é copyright © 2025 CDTI,EPE. Está permitida a utilización e reprodución citando a fonte e a identidade dixital de CDTI (@CDTI_innovacion).